In Onverplichte Lectuur schrijft de Poolse dichteres en Nobelprijswinnaar Wislawa Szymborska over boeken die anders snel in vergetelheid zouden raken. Zo bespreekt ze in 1994 De patiënten van Jürgen Thorwald. Omdat dat boek niet alleen over patiënten gaat, maar ook over dokters, stuit Szymborska op Willem Kolff, ‘en op de een of andere manier kon ik alleen over hem schrijven’. Nergens was iets over hem te vinden, in de Grote Algemene Encyclopedie is ‘niet eens een allerbescheidenst lemmaatje aan hem gewijd, zelfs geen twee regeltjes…’ En dat terwijl Kolff met zijn uitvinding tienduizenden levens heeft gered. Die uitvinding was de kunstnier. Szymborska legt in haar bespreking [Lees meer…]
In de greep van de haat
In Onverplichte Lectuur bespreekt de Poolse dichteres Wislawa Szymborska (1923-2012) het boek Fantastische Zoölogie van Jan Gondowicz. Het gaat over denkbeeldige wezens, opgespeurd in sprookjes, reisverslagen, middeleeuwse leerboeken en ook meer recente literaire publicaties. Creaturen die voornamelijk kinderen de stuipen op het lijf jagen. Maar, vraagt Szymborska zich, zijn er in de wereld van de volwassenen dan geen monsters meer? “Natuurlijk zijn die er, zeer zeker, of eigenlijk is er één in talrijke varianten die onvervalst afgrijzen wekte, wekt en altijd zal wekken. In dit boek vinden wij hem niet, [Lees meer…]
Ook niet de scheltopusik
De gelauwerde Poolse dichteres Wisława Szymborska (1923-2012) schreef voor het literaire tijdschrift waarvan zij redacteur was recensies – of beter: bespiegelingen over boeken die aandacht besteden aan alledaagse zaken. Net als in haar poëzie inspireren die dagelijkse zaken de dichteres tot prachtige observaties, waardoor het tóch weer poëzie wordt, ook al is het proza. Neem haar stukje over het houden van een terrarium. “Waarom lees ik dit boek? Ik ben niet van plan thuis een terrarium te [Lees meer…]
De knipoog van Homerus
“Elk tijdperk heeft zijn eigen Homerus,” schrijft Wisława Szymborska in Onverplichte lectuur, een bundel korte bespiegelingen over boeken die zij op deze manier behoedt voor vergetelheid. “We hebben al de goddeloze Homerus gehad, de heroïsche, de volkse en de documentaire. Onze Homerus is ironisch. Wanneer ik hem lees, heb ik de indruk dat hij met een knipoog tegen me zegt: ‘’t Is me gelukt, hè? Ik bezing zogenaamd de grootheid, maar het is de nietigheid. Kijk eens wat ik met de goden doe: zogenaamd respecteer ik ze, maar in de grond zijn het toch opgeblazen driftkikkers die al hun krachten aan zielige intriges verspillen. Kijk eens wat ik doe met mijn mythische helden: [Lees meer…]
De tijdmachine
Op de laatste verkoopdag van het antiquariaat was het niet meer alles voor de helft, ook niet meer voor de helft van de helft, maar voor vijftig cent per boek. Wat nog boven water kwam, was een boekje van de in 2012 overleden Nobelprijswinnares Wisława Szymborska, getiteld Onverplichte lectuur (uiteraard superieur vertaald door Gerard Rasch, helaas ook al overleden). Eind jaren zestig besloot Szymborska in het literaire tijdschrift waarvan zij redacteur was boeken te bespreken die anders in de vergetelheid zouden raken. Zo ontstond een bundel korte prozaschetsen van de grote Poolse dichteres. Ze schreef, net als in haar gedichten, voornamelijk over alledaagse zaken die haar ter harte gingen, zoals het houden van een terrarium en het behangen van je woning. De recensies gaan dan ook meer over haarzelf en over de lezer, dan over het boek waarover ze schrijft. Neem De tijdmachine, over een studie [Lees meer…]