Geen schilderijententoonstelling, hoe figuratief of abstract ook, of er is wel een landschap te zien. Rijksmuseum Twenthe kwam op het idee om nu eens een expositie met alléén maar landschappen in te richten. En dan ook nog uitsluitend met werken uit de negentiende eeuw. Dat was de tijd dat schilders voor het eerst echt de natuur introkken en ter plekke hun werk deden. Het landschap als onderwerp, en niet alleen maar als achtergrond. De tentoonstelling Het internationale landschap (t/m 9 juni 2024) toont schilderijen van kunstenaars uit Nederland, Frankrijk, Scandinavië, Amerika en Rusland en een flink aantal kleurhoutsneden uit Japan. Je ziet ook hoe dat schilderen in de natuur eraan toeging. Gezamenlijk trokken de [Lees meer…]
Over Tischbein en Dijkgraaf
In Trouw van afgelopen zaterdag mopperde filosofe Leonie Breebaart over de ‘nationale verering van Robbert Dijkgraaf als hét boegbeeld van dé wetenschap’. In zijn voortdurende ergernis over de populistische tegenkrachten die de wetenschap hinderen in haar vooruitgang ziet Dijkgraaf volgens Breebaart over het hoofd dat er nog méér is dan alleen waardenvrij, objectief gezond verstand. Dat stoppen met vet eten en roken beter is voor je gezondheid, weet iedereen wel. Maar, aldus Breebaart, ‘stel nou dat het opgeven van uw kroketje en uw sigaretje u in de oren klinkt als achteruitgang?’ Dijkgraaf erkent alleen de onbetwiste waarheid van de wetenschap en de feiten. Voor iets als ‘het gevoel’ is geen plaats in zijn rationele universum. Kroketten en sigaretten zijn slecht, en daarmee basta.
Breebaart zou Dijkgraaf attent moeten maken op de tentoonstelling over de Duitse portretschilder Johann Friedrich August [Lees meer…]
Verfshoppen
Een portret uit 1657 van Govert van Slingelandt en zijn gezin. Zoontje Barthout in een blauw jurkje voor zijn ouders. Vrouw Christina met dochtertje op schoot. Happy family? Ho maar. In het echt zijn moeder en dochter daarvóór al in het kraambed gestorven. Een schilderij van Anthonie Charles de Liederkercke en zijn gezin. Zoon Samuel, 16 jaar, staat wat bleekjes naast zijn vader. Geen wonder, Samuel is op dat moment al overleden. Op het schilderij van Jacob Feitama en Elisabeth de Haan uit 1790 stond ooit hun dochter Maria op de achtergrond. Tot zij tot ongenoegen van haar ouders met een zwierige legerofficier thuiskwam. Maria werd overgeschilderd.
Eerlijk is eerlijk, het zijn bepaald [Lees meer…]
Boerende en schijtende bedelaars
Rembrandt, portret van Gerard de Lairesse, 1667
Het ‘Fraaije Leeven’ in Enschede
De Waalse Amsterdammer Gerard de Lairesse was met afstand de meest succesvolle schilder van de zeventiende eeuw. Hoort hij dan wel in het Enschedese Rijksmuseum Twenthe, dat toch gespecialiseerd is in de achttiende eeuw? Jazeker, want die hele achttiende eeuw duurde de roem van de De Lairesse nog voort. Daarna was het snel gebeurd. Zijn ‘recht antiek’, het streven naar de weergave van het ideale ‘Fraaije Leeven’ en de perfecte klassieke schoonheid, raakte hopeloos uit de mode. Zijn stijl paste niet in het nationalistische sentiment van het jonge koninkrijk der Nederlanden. Het werd tijd voor een herwaardering van het losse, ‘volkseigen’ realisme van Hollandse meesters als [Lees meer…]
Zoïe laat niet met zich sollen
In de serie deftige, elegante, gepoederde en opgedirkte achttiende-eeuwse VIP’s, te zien in Rijksmuseum Twenthe, is Zoïe Ghika beslist een buitenbeentje. Alexander Roslin, huisportrettist van de betere kringen, beeldde haar af in vrij sobere kledij, zonder pruik – uitzonderlijk in die tijd – en met een ronduit vrijmoedige blik. De Europese aristocratie stond in rij voor de Zweedse schilder Roslin, van wie in Rijksmuseum Twenthe (tot en met 15 april) een aantal formidabele portretten te zien is. Roslin kon niet alleen akelig goed schilderen, hij was ook slim en [Lees meer…]
Waren Adam en Eva vegetarisch?
Uiteraard zien wij elkaar t.z.t. allemaal terug in het paradijs. En dan hebben we ook wat meer tijd. Maar de vraag is: hoe gaat dat daar straks eigenlijk allemaal? Zijn er verkeersregels? Welke taal moeten we spreken? Worden er dieren gegeten, of waren Adam en Eva vegetarisch? Gaan we ons er niet gruwelijk vervelen? [Lees meer…]