De nooit genoeg te prijzen Vlaamse cultuurzender Klara komt met een mooie podcast over beeldenstormen. In tien afleveringen van telkens een behapbare minder dan dertig minuten horen we van alles over de aard en geschiedenis van het verschijnsel iconoclasme. Der eerste drie gaan over ‘de’ beeldenstorm, die van 1566, toen overal in de Lage Landen protestantse fanatici de katholieke kerken binnendrongen en alles kapot sloegen wat daar in hun ogen inging tegen het Mozaïsche gebod om geen afbeeldingen te maken van God, en in één moeite door alles wat verder als heiligschennis beschouwd werd. Aflevering 4 bespreekt een veel eerdere beeldenstorm, namelijk die in de achtste eeuw in Byzantium, toen de keizer de verering van God en alle heiligen als een bedreiging zag van zijn eigen statuur als machthebber. In aflevering 5 horen we hoe tijdens de Franse Revolutie en de jaren daarna eerst de Franse en later ook de ‘Nederlandse’ kerken en kloosters werden leeggeroofd. Niet alleen omdat religie haaks stond op de ideeën van de revolutie, maar ook omdat wat extra inkomsten zeer welkom waren. Zo’n revolutie kost een paar centen. Erg interessant is ook aflevering 6, over de Engelse ‘suffragette’ Mary Richardson, die in 1914 de National Gallery in Londen binnenstormde en daar het in haar ogen vrouwvijandige topstuk Venus bij haar toilet van Vélazquez met een slagermes te lijf ging. Daarna (in aflevering 7) zijn de nazi’s aan de beurt om alles wat zij als ‘entartete’ kunst beschouwden, en dat was nogal wat, uit de musea te verwijderen. Opnieuw was er naast de ideologische motivatie ook sprake van zucht naar geld: maar zeer weinig ontaarde kunst werd daadwerkelijk vernietigd, het meeste ging naar de veiling. Ook in aflevering 8 wordt een schilderij met een mes mishandeld: Who’s Afraid of Red, Yellow and Blue? III van Barnett Newman werd in 1986 in het Stedelijk Museum te Amsterdam door een verwarde mafkees aan stukken gereten. Aflevering 9 bespreekt de groeiende weerstand tegen de verheerlijking van koloniale misdadigers, in dit geval meer in het bijzonder de talloze heldhaftige standbeelden van de Belgische massamoordenaar Leopold II. De serie besluit met het sinistere verhaal over de vernietiging (in 2015) door IS in Syrië en Irak van artefacten van soms meer dan drieduizend jaar oud, bijvoorbeeld in het Syrische Palmyra.
Zie ook: Klappertanden om Palmyra, Heilig geweld en Dat zal hem leren.
Geef een reactie