Het begint in het jaar 430 na Christus in Ravenna, waar Galla Placidia, zus van de Romeinse keizer, een kapel laat bouwen met een mozaïek waarvan het goud, gekleurd glas en diep blauw lapis lazuli alles en iedereen overstraalt, alsof je zo de hemel inkijkt. Bijna duizend jaar later is het de uit Florence gevluchte dichter Dante die in dezelfde kapel de inspiratie vindt voor het derde, paradijselijke deel van zijn Goddelijke Komedie. De Amerikaanse historici Matthew Gabriele en David M. Perry maken in hun The Bright Ages – A new history of Medieval Europe korte metten met de gangbare opvatting dat de tijd tussen het eind van het Romeinse rijk en het begin van de Renaissance een periode was van geestelijke armoede, naargeestige duisternis, permanent bloedvergieten en grimmige pandemieën die de helft van de bevolking wegvaagden. Natuurlijk, er werd bloed vergoten, veel zelfs. En talloze middeleeuwers bezweken op veel te jonge leeftijd aan besmettelijke ziektes en gebrekkige medische kennis. Maar daarnaast waren de middeleeuwen allesbehalve de irrelevante overgangsperiode waarvoor ze vaak worden aangezien. Gabriele en Perry laten zien hoe Europa en het Middellandse Zeegebied zinderden van handel, kunst, literatuur en boeiende internationale betrekkingen. Een tijd waarin kathedralen werden gebouw die de kerkganger imponeerden en overspoelden met het weldadige goddelijke licht dat binnenstroomde door de kleurrijke gotische vensters. De wereld was heel wat diverser en genuanceerder dan de traditie (stammend uit de veertiende en vijftiende eeuw, toen men zich graag afzette tegen de voorafgaande, zogenaamd donkere eeuwen om zichzelf te profileren als stralende hervormers) ons wil doen geloven. Grenzen bestonden amper; mensen, goederen en ideeën stroomden ongehinderd heen en weer, er was een bloeiende interactie tussen verschillende culturen en bevolkingsgroepen. Ja, die vochten ook tegen elkaar, helemaar waar, en vaak dat de stukken eraf vlogen. Maar dat is niet het hele verhaal over de middeleeuwen. Gabriele en Perry laten brengen licht in de duisternis – eerherstel voor een ten onrechte gediskwalificeerde periode in de Europese geschiedenis.
Luister hier naar een podcast met een interview met de schrijvers:
Geef een antwoord