“De vernielzuchtigen kwamen aanzetten vanuit de woestijn. Palmyra wist wat er komen ging: al jaren hadden roversbenden van bebaarde, zwartgeklede zeloten, slechts gewapend met stenen, ijzeren staven en een onverzettelijk geloof in het eigen gelijk, het land geterroriseerd.”
Nee, het is geen 2015, en we hebben het niet over ISIS. We schrijven 385 na Chr., en die ongure kapotmakers zijn christenen. In The Darkening Age, The Christian destruction of the classical world rekent de Britse oudheidkundige Catherine Nixey af met de mythe dat we dankzij het christendom nog zoveel over hebben van de klassieke cultuur; denk aan het beeld van kille middeleeuwse kloosters, met schaars verlichte scriptoria, waarin ijverige monniken hun ogen verpestten met het overschrijven van het ene klassieke meesterwerk na de andere. Dat is slechts een deel van de waarheid. ‘In fact, this appealing narrative has most entirely obscured an earlier, less glorious story. For before it preserved, the Church destroyed.’ Na de bekering van keizer Constantijn (begin vierde eeuw) werd het christendom gaandeweg de staatsgodsdienst. Waar het oude, vertrouwde pantheon van Jupiter, Juno en Venus gekenmerkt werd door een tolerant soort gemoedelijkheid, was er voor de grimmige, vastberaden christenen enkel en alleen hun eigen God. Wie daar een andere mening over had, werd hardhandig op andere gedachten gebracht. ‘Heidense’ tempels werden gesloopt, eeuwenoude standbeelden verminkt en kapotgeslagen, wetenschappelijke en filosofische geschriften verbrand, hele bibliotheken in de as gelegd, de wetenschappers en filosofen zelf niet zelden gestenigd, gevierendeeld en/of levend gevild. De 
kerkvaders en andere religieuze opinionleaders uit die tijd hitsten de gelovigen op alles te vernietigen wat ‘des duivels’ – lees: niet-christelijk was. Het wonderlijke succes van het christendom, die onwaarschijnlijk snelle expansie in de eerste eeuwen na Christus, is mede te danken (wie wil: te wijten) aan de compromisloze intolerantie en het ongebreidelde geweld van Zijn volgers.
Uiteraard kwam er kritiek op het eenzijdige beeld dat Nixey schetst, zie bijvoorbeeld de recensie in het protestantse dagblad Trouw. Maar, zegt Nixey: ‘… the story of Christianity’s good works in this period has been told again and again; (…) the history and the sufferings of those whom Christianity defeated have not been. This book concentrates on them.’
(The Darkening Age is in vertaling verschenen onder de titel Eeuwen van duisternis, de christelijke vernietiging van de klassieke cultuur.)
Zie ook: Geen haar beter, Palmyra herrijst in Londen en Dat zal hem leren
Afbeelding: Giovanni d’Alemagna, Sint Apollonia sloopt een heidens beeld (ca. 1442-1445)
Geef een reactie