In het prachtige nieuwe Stedelijk Museum, een kunstwerk op zich, is een hele zaal ingeruimd voor het werk van Hendrik Nicolaas Werkman (1982-1945). En dat is goed, want Werkman was een groot kunstenaar, hoe bescheiden hij zelf ook was over zijn artistieke carrière. Die trouwens ook pas gestalte kreeg toen zijn commerciële drukkerij in Groningen steeds minder goed was gaan draaien. Zijn vrije werk noemde hij ‘druksels’. Dat waren gedrukte prenten, die elk apart vervaardigd werden, zodat geen twee ‘druksels’ hetzelfde waren. De verschillende delen van een prent werden ook nog eens apart gedrukt, met inktrollers, stempels, sjablonen of stukjes hout en karton. Zo ontstond een speels, kleurrijk oeuvre, dat uit ruim tweeduizend werken bestaat. Dat aan die vrolijke onbekommerdheid een grimmig einde zou komen, was al te vermoeden bij de vermelding hierboven van Werkmans sterfjaar. Op 13 maart 1945 werd hij door de Duitse SD gearresteerd, om nooit opgehelderde redenen, al is het denkbaar dat men Werkman verdacht van illegale drukpraktijken. In de oorlogsjaren had hij samen met enkele anderen een uitgave gedrukt met de naam De Blauwe Schuit, waarin in bedekte termen kritiek werd geleverd op de nazi’s. Werkman werd op 10 april gefusilleerd, in de bossen bij Bakkeveen, drie dagen voor de bevrijding van Noord-Nederland.
Geef een reactie